Човекот како социјално битие е склон кон тоа да настојува да биде позитивно вреднуван од околината, поблиска или поширока.
Проблемот настанува кога употребува сила за да го постигне тоа.
Дали е Усеин Болт почитуван меѓу атлетичарите? Да, веројатно од мнозината, ако веќе не од сите. Некои му завидуваат, некои му љубоморат, некои можеби и би му напакостиле. Но повеќето би дале све да се на негово место.
Но таа почит е стекната од дела. Затоа што ги остава конкурентите зад него по 20 метра на 200 метра трка. Шта речи?
Млади дечки сонуваат да станат како него, тренираат, се трудат, зошто да не?
Никому не наштетил, никого не присилил да го почитува.
Не е доцент по спринт или магистер по штафетни трки. Нема декрет. Има дела.
Но од друга страна тука е силата, така е полесно.
Цајкан кој очекува респект поради униформата и флуоресцентниот елек. Некој лик кој е советник на советничката на асистентот на заменикот на кафекуварката на градоначалникот. Униформа.
Кинеско одело и џиш машна. Во потрага по респект. Нема зајебанције.
Докторот. Професорот. Наставникот. Попот. Сите сакаат да добијат валидација преку сила. Во ред, попот можеби преку казна со одложено дејство. А титулата е само глорифицирана униформа.
Со тек на време луѓето престануваат да бидат Трајче, Ставре па дури и Бљерим, стануваат подвижни униформи. Бидејќи без униформата се едно големо ништо.
Оние кои не можат да предизвикаат почит по некој природен тек на нештата, со своите дела - се потпираат на силата, на законот, на вертикатала, на принудата. Од наставникот во некоја припиздина до есесовецот со пушката вперена кон некаков Јевгениј или Шломо. Не затоа што имаат било какви особини кои би биле за респект, туку затоа што имаат механизам за присила, од обично пенкало па се до куршум.
Секако, ни од далеку сите униформирани лица не се празен омот. Но исклучоците се екстремно ретки и немаат значајно влијание врз општата слика.
Не може да се негира дека униформата значително го олеснува животот во секоја смисла. Одненадеж, човекот во униформа се чувствува прифатен. Дури и сакан од рајата. Иако таа `љубов` е вткаена во униформата а не во створот од крв и месо кој ја носи. Тој си останува подеднакво небитен како и пред да ја облече униформата.
Прилично прецизна дисекција на овој феномен има кај прекрасниот Чехов, два кратки раскази, `Смртта на чиновникот` и `Дебелиот и слабиот`. Препорака да се прочитаат, и онака се по неколку страници, така што мрзеливоста не би требало да е пречка.
Чехов, за разлика од некои негови современици - бил есенција на концизноста.
No comments:
Post a Comment